Nectar Of Wisdom

  1. द्वितीयोऽध्याय: सांख्ययोग

संजय उवाच

तं     तथा     कृपयाविष्टमश्रुपूर्णाकुलेक्षणम् ।
विषीदन्तमिदं      वाक्यमुवाच      मधुसूदन: ॥
करुणा  से  परिपूर्ण  हैशोकाकुल  है पार्थ 
मधुसूदन   समझा  रहेकर  सतत् शास्त्रार्थ 2-1

Listen
__________________________________________

श्री भगवानुवाच

कुतस्त्वा   कश्मलमिदं   विषमे   समुपस्थितम् ।
अनार्यजुष्टमस्वर्ग्यमकीतिंकरमर्जुन॥
क्यों  आया  अज्ञान तुम्हें, असमय सारी बात।
लोक ना  परलोक  बने, पार्थ  अपयशी  रात 2-2

listen
__________________________________________

क्लैब्यं  मा  स्म  गम:  पार्थ   नैतत्त्वय्युपपद्यते।
क्षुद्रं    हृदयदौर्बल्यं    त्यत्वोत्तिष्ठ    परन्तप ॥
पार्थ  नपुंसक  मतबनो, उचित नहीं पहचान।
दुर्बलताबिल्कुल  नहींगांडीवतेरी शान॥2-3

listen
__________________________________________

अर्जुन उवाच

कथं   भीष्ममहं   संख्ये   द्रोणं च   मधुसूदन।
इषुभि:   प्रति   योत्स्यामि    पूजार्हावरिसूदन॥
पूजनीय  सब हैंखड़े,भीष्मपितामह  द्रोण।
हेमधुसूदनयह  बता,बाण चले किसकोण॥2-4

listen
__________________________________________

 गुरूनहत्वा हि महानुभावान् श्रेयो  भोक्तुं भैक्ष्यमपीह  लोके।
हत्वार्थकामांस्तु गुरूनिहैव भुञ्जीय  भोगान्  रुधिरप्रदिग्धान् ॥
मांगूँखाऊँठीकहै,गुरुमारनापाप।
भोगऐसे ठीक नहीं,गुरुहत्याकाशाप॥2-5

Listen
__________________________________________

न चैतद्विद्म: कतरन्नो गरीयो यद्वा जयेम यदि वा नो जयेयु:।
यानेव हत्वा न जिजीविषाम- स्तेऽवस्थिता: प्रमुखे धार्तराष्ट्रा:॥
क्याअच्छायहपतानहीं,हम जीतेंयातात।
प्राणहरणभ्राताकरूँ,जीवनजैसेरात॥2-6

Listen
__________________________________________

कार्पण्यदोषोपहतस्वभाव:  पृच्छामि  त्वां धर्मसम्मूढचेता:।
यच्छ्रेय: स्यान्निश्चितं ब्रूहि तन्मे शिष्यस्तेऽहं शाधि मां त्वां प्रपन्नम्॥
दुर्बलता  के   बंधन  मेंभूला  मेरा  काम।
शरणागत  मैं आपका, पथ दिखलाओ  श्याम॥2-7

Listen
__________________________________________

न हि प्रपश्यामि ममापनुद्याद् ।
यच्छोकमुच्छोषणमिन्द्रियाणाम् ।
अवाप्य भूमावसपत्नमृद्धं राज्यं सुराणामपि चाधिपत्यम् ॥
मिट पायेगा ना कभी,मेरेमनकाशोक।
चाहेयहधरतीमिले,यासमस्तपरलोक॥2-8

Listen
__________________________________________

 संजय उवाच

एवमुक्त्वा हृषीकेशं गुडाकेश: परन्तप ।
न योत्स्य इति  गोविन्दमुक्त्वा  तूष्णीं  बभूव ह ॥
कृष्णसेअर्जुनकहे,ठीकनही  संग्राम।
बैठगयेरथमेंपुन:,अपनीचुप्पीथाम॥2-9

Listen
__________________________________________

 तमुवाच     हृषीकेश:    प्रहसन्निव    भारत ।
सेनयोरुभयोर्मध्ये     विषीदन्तमिदं       वच:॥
हे राजन!गोविंदकहे,मोहित धर मुस्कान।
शोकाकुल  अर्जुनसुने,मध्यसैन्य  भगवान॥2-10

Listen
__________________________________________

श्रीभगवानुवाच

अशोच्यानन्वशोचस्त्वं    प्रज्ञावादांश्च   भाषसे ।
गतासूनगतासूंश्च     नानुशोचन्ति    पण्डिता:॥
बातें करताज्ञानकी,करे  व्यर्थका शोक।
शोक   ज्ञानीजनकरें, जिये मरे  यह लोक 2-11


listen

__________________________________________

न त्वेवाहं  जातु  नासं न त्वं  नेमे  जनाधिपा: ।
न  चैव  न  भविष्याम:  सर्वे  वयमत:  परम् ॥
काल  नहीं ऐसाकभी, हमना थे इस लोक।
कालनहींहोगा कभी,नहीं लोक परलोक 2-12

Listen
__________________________________________

देहिनोऽस्मिन्यथा  देहे कौमारं यौवनं जरा ।
तथा देहान्तरप्राप्तिर्धीरस्तत्र न मुह्यति ॥
भूतजवानीबालपननवजीवन  सबपाय।
धीरवीरसोचेनहीं,क्यों तू शोक मनाय॥2-13

Listen
__________________________________________

मात्रास्पर्शास्तु   कौन्तेय   शीतोष्णसुखदु:खदा:।
आगमापायिनोऽनित्यास्तांस्तितिक्षस्व भारत ॥
सर्दीगर्मी  सुखवदु:, सहने की है बात।
संग  इन्द्रियों  के  विषय,हैअनित्यहालात॥2-14

Listen
__________________________________________

 यं  हि  न  व्यथयन्त्येते  पुरुषं  पुरुषर्षभ ।
समदु:खसुखं धीरं  सोऽमृतत्वाय  कल्पते ॥
ज्ञानी विचलित हो नहीं,सुखदुखसभी समान।
चाहत  जो वशमें करे,मिलेमोक्षसम्मान॥2-15

Listen
__________________________________________

नासतो  विद्यते  भावो  नाभावो  विद्यते  सत:।
उभयोरपि द़ृष्टोऽन्तस्त्वनयोस्तत्त्वदर्शिभि:॥
आयुनहींअसत्यकी,सत्य सनातन काल।
ज्ञानीजन तो समझ गए,जीवनमायाजाल॥2-16

Listen
__________________________________________

 अविनाशि  तु  तद्विद्धि  येन  सर्वमिदं   ततम् ।
विनाशमव्ययस्यास्य     न    कश्चित्कर्तुमर्हति ॥
नाश कोई कर सके,व्यापक जो चहुँ ओर।
अविनाशी यह आत्मा,चले जिस पर ज़ोर॥2-17

Listen
__________________________________________

अन्तवन्त  इमे  देहा  नित्यस्योक्ता:  शरीरिण: ।
अनाशिनोऽप्रमेयस्य     तस्माद्युध्यस्व   भारत ॥
अजरअमरजीवात्मा,नाशवान  यहदेह 
अर्जुन  जन्मे  मरेनहींरखो  युद्ध  से नेह॥2-18
Listen

__________________________________________

य  एनं  वेत्ति  हन्तारं  यश्चैनं  मन्यते  हतम् ।
उभौ  तौ  न  विजानीतो  नायं हन्ति न हन्यते ॥
मरा समझनामारना,दोऊआधेज्ञान।
मरतीहैनामारती,अमर  आत्माजान॥2-19

Listen
__________________________________________

 न जायते म्रियते वा कदाचि-न्नायं भूत्वा भविता वा न भूय: ।
अजो नित्य: शाश्वतोऽयं पुराणो  न हन्यते  हन्यमाने शरीरे ॥
नित्य  सनातन  आत्मानहीं  देह  के  साथ 
मरती  ना  ये  जन्मतीकभी समय के हाथ 2-20

Listen
__________________________________________

वेदाविनाशिनं    नित्यं    य   एनमजमव्ययम् ।
कथं स  पुरुष:  पार्थ  कं घातयति हन्ति कम् ॥
जाने जो  यह आत्मानाशरहित  और नित्य 
मरवाने   या   मारनेनहीं   करेगा   कृत्य  2-21

Listen
__________________________________________

वासांसि जीर्णानि  यथा विहाय नवानि गृह्यति नरोऽपराणि ।
तथा शरीराणि  विहाय  जीर्णान्यन्यानि  संयाति नवानि देही ॥
बदल  पुराने   वस्त्रको,लेते  नया  चढ़ाय।
वैसेहीजीवात्मा,नईदेह  पाजाय॥2-22

Listen
__________________________________________

नैनं   छिन्दन्ति  शस्त्राणि  नैनं  दहति पावक:।
न  चैनं  क्लेदयन्त्यापो  न  शोषयति  मारुत:॥
मार सके ना शस्त्र जिसे, जला सके ना आग।
जल गीला ना  करसके, वायु करेना भाग॥2-23

Listen
__________________________________________

अच्छेद्योऽयमदाह्योऽयमक्लेद्योऽशोष्य एव च ।
नित्य: सर्वगत: स्थाणुरचलोऽयं सनातन:॥
गले   जलेना  आत्मा, और  टूट नापाय 
नित्य सनातन है सभी, अचल स्थिर कहलाय 2-24

Listen
__________________________________________

 अव्यक्तोऽयमचिन्त्योऽयमविकार्योऽयमुच्यते  ।
तस्मादेवं   विदित्वैनं  नानुशोचितुमर्हसि ॥
व्यक्त नहीं  होती कभी,होता नहीं विकार।
ऐसी है  जब आत्मा,शोक करे  बेकार 2-25

Listen
__________________________________________

अथ  चैनं  नित्यजातं  नित्यं  वा मन्यसे मृतम् ।
तथापि  त्वं   महाबाली  नैवं  शोचितुमर्हसि ॥
किन्तु  कहे  तू  आत्माफिरे लोक परलोक।
तो  भी महाबली सुनो, उचितनहीं यह शोक॥2-26

Listen
__________________________________________

जातस्य  हि  ध्रुवो मृत्युर्ध्रुवं  जन्म  मृतस्य  च।
तस्मादपरिहार्येऽर्थे  न त्वं शोचितुमर्हसि ॥
जीना मरना तयसदा,सतत लोक परलोक
बच  पाना संभवनहीं, अनुचित तेरा शोक॥2-27

Listen
__________________________________________

अव्यक्तादीनि  भूतानि व्यक्तमध्यानि   भारत ।
अव्यक्तनिधनान्येव  तत्र  का  परिदेवना ॥
प्रगट  नहीं  प्रारंभ  मेंनहीं  मृत्यु  के  बाद
प्रगट मध्य में ही रहे, फिर  क्यों शोकविवाद 2-28

Listen
__________________________________________

आश्चर्यवत्पश्यति  कश्चिदेन-  माश्चर्यवद्वदति  तथैव चान्य:।
आश्चर्यवच्चौनमन्य: शृणोति श्रुत्वाप्येनं वेद  न  चैव कश्चित् ॥
कोई  अचरज  से लखे, करे आत्म  की बात।
या  फिर अचरज से सुने, समझ पाये जात॥2-29

Listen
__________________________________________

 देही   नित्यमवध्योऽयं   देहे   सर्वस्य  भारत।
तस्मात्सर्वाणि   भूतानि  न  त्वं  शोचितुमर्हसि॥
पार्थ  अमर  यह  आत्मारहती  सबके देह।
तुझे  नहीं  अधिकार  येकरे  शोक  संदेह  2-30

Listen
__________________________________________

स्वधर्ममपि    चावेक्ष्य    न   विकम्पितुमर्हसि ।
धर्माद्धि   युद्धाच्छ्रेयोऽन्यत्क्षत्रियस्य  न   विद्यते ॥
सउचित  यह संकोच नहीं, भय धर्म अनुसार।
धर्मयुद्ध  में  जबलड़े, होक्षत्रिय  उद्धार॥2-31

Listen
__________________________________________

 यद़ृच्छया     चोपपन्नं      स्वर्गद्वारमपावृतम् ।
सुखिन:  क्षत्रिया:  पार्थ  लभन्ते  युद्धमीद़ृशम् ॥
हे पार्थ!अवसर  यही, खुला  स्वर्ग  का द्वार।
भाग्यवान  क्षत्रिय वही, मिले  युद्ध  काभार॥2-32

Listen
__________________________________________

अथ   चेत्त्वमिमं  धर्म्य  संग्रामं  न  करिष्यसि   ।
तत:  स्वधर्मं कीतिर्ं च  हित्वा   पापमवाप्स्यसि  ॥
छोड़ेगा   जोयुद्धतूखुले  पाप  के द्वार।
छोड़ स्वधर्म यश मिले, जीवन का  यह सार॥2-33

Listen
__________________________________________

अकीर्तिं  चापि भूतानि कथयिष्यन्ति तेऽव्ययाम् ।
सम्भावितस्य चाकीर्तिर्मरणादतिरिच्यते ॥
होनिन्दा  इतिहासमें,अपयशबारंबार।
मृत्युसे  भी  बदतरहैबदनामी का भार॥2-34

Listen
__________________________________________

 भयाद्रणादुपरतं   मंस्यन्ते    त्वां    महारथा:।
येषां च   त्वं  बहुमतो भूत्वा यास्यसि लाघवम् ॥
छोड़  युद्ध  जो  भागतालोग  कहें डरपोक।
कायर  कहें  महारथीबिगड़ें  दोनों   लोक 2-35

Listen
__________________________________________

अवाच्यवादांश्च    बहून्वदिष्यन्ति    तवाहिता:।
निन्दन्तस्तव  सामर्थ्य  ततो  दु:खतरं  नु किम्॥
क्षमता पर  शंका करें, बोल  वचन  के  तीर।
व्यंग्य बाण  तुझ  पर चले, घाव  करें  गंभीर॥2-36

Listen
__________________________________________

हतो वा प्राप्स्यसि स्वगर्ं जित्वा वा भोक्ष्यसे  महीम्।
तस्मादुत्तिष्ठ   कौन्तेय   युद्धाय   कृतनिश्चय:॥
मरणगति से स्वर्ग मिले,विजय मिली तो राज   
कौन्तेय! तू  होखड़ा, कर  रण का आग़ाज़ 2-37

Listen
__________________________________________

सुखदु:खे  समे  कृत्वा  लाभालाभौ  जयाजयौ ।
ततो   युद्धाय  युज्यस्व   नैवं   पापमवाप्स्यसि ॥
हारजीतसुखदुख  रहे, लाभोहानि समान।
भाव रहित जो युद्ध लड़े,मिले पुण्य का मान॥2-38

Listen
__________________________________________

एषा तेऽभिहिता सांख्ये बुद्धिर्योगे  त्विमां  शृणु ।
बुद्ध्या युक्तो  यया  पार्थ  कर्मबन्धं  प्रहास्यसि ॥
पार्थ! जो अबतक सुना, सांख्ययोग का बोध।
कर्मयोग से  काम  लोमिटे  मोक्ष अवरोध 2-39

Listen
__________________________________________

 नेहाभिक्रमनाशोऽस्ति   प्रत्यवायो  न   विद्यते ।
स्वल्पमप्यस्य   धर्मस्य  त्रायते  महतो  भयात् ॥
कर्मयोग  के  मायनेनहीं  हानि  या  नाश।
थोड़ा भी जो कर्म करे, मुक्त हो  भय विश्वास॥2-40

Listen
__________________________________________

व्यवसायात्मिका बुद्धिरेकेह  कुरुनन्दन ।
बहुशाखा  ह्यनन्ताश्च  बुद्धयोऽव्यवसायिनाम् ॥
लक्ष्य  कभी  भटके  नहीं, धर्म  छोड़े साथ।
नर में नहीं विवेक जिसनियति  छोड़े  हाथ॥2-41

Listen
__________________________________________

यामिमां   पुष्पितां   वाचं   प्रवदन्त्यविपश्चित:।
वेदवादरता:   पार्थ   नान्यदस्तीति    वादिन:॥
लिपटा है जोभोग मेंकर्म  फलों की आस
स्वर्ग गमन  के मोह  में,वेद  वाक् का दास॥2-42

Listen
__________________________________________

कामात्मान: स्वर्गपरा   जन्मकर्मफलप्रदाम्।
क्रियाविशेषबहुलां भोगैश्वर्यगतिं  प्रति॥
फँसा  काम  के  जाल मेंपुनर्जन्म  का फेर।
अर्जुन  ऐसे जातक  में, है  लालच अति  ढेर 2-43

Listen
__________________________________________

भोगैश्वर्यप्रसक्तानां तयापहृतचेतसाम् ।
व्यवसायात्मिका  बुद्धि:  समाधौ  न  विधीयते॥
यहीं भटकता मन कहीं, लिपटा भोग  विलास
सम्भव  नहींसमाधि हो, होय बुद्धि का नास॥2-44

Listen
__________________________________________

 त्रैगुण्यविषया    वेदा   निस्त्रैगुण्यो   भवार्जुन ।
निर्द्वन्द्वो  नित्यसत्त्वस्थो  निर्योगक्षेम  आत्मवान् ॥
तीनगुणों  काफेर है, वेदविषय का ज्ञान।
रागद्वेषको छोड़केअर्जुन सत्को जान॥2-45

Listen
__________________________________________

यावानर्थ   उदपाने     सर्वत:    संप्लुतोदके        ।
तावान्सर्वेषु    वेदेषु   ब्राह्मणस्य    विजानत:     ॥
बाढ़जोआयेयहाँसरवर का क्या काम।
परमब्रह्मकाबोध  हो, नहींवेद का नाम॥2-46

Listen
__________________________________________

कर्मण्येवाधिकारस्ते  मा  फलेषु   कदाचन ।
मा   कर्मफलहेतुर्भूर्मा ते  सङ्गोऽस्त्वकर्मणि ॥
फल  पर तेरा वश  नहीं, कर्मों पर अधिकार।
फल की  आशा  हो नहींना अकर्म आचार॥2-47

Listen
__________________________________________

योगस्थ:  कुरु  कर्माणि  सङ्गं त्यक्त्वा धनंजय ।
सिद्ध्यसिद्ध्यो: समो भूत्वा  समत्वं योग उच्यते॥
नहीं धनंजय लिप्त हो, मन की समता साध
सफल विफल जो भी रहेकर कर्तव्य अबाध 2-48

Listen
__________________________________________

दूरेण ह्यवरं कर्म बुद्धियोगाद्धनंजय।
बुद्धौ शरणमन्विच्छ कृपणा:फलहेतव:॥
बुद्धि योग  से  धनंजय,बुरे  कर्म को त्याग 
बुद्ध शरण की कामना, कृपण करे अनुराग 2-49

Listen
__________________________________________

 बुद्धियुक्तो    जहातीह    उभे    सुकृतदुष्कृते।
तस्माद्योगाय  युज्यस्व  योग:  कर्मसु कौशलम्॥
कर्म  करे  समभाव  जो, पापपुण्य तज जाय।
कर्म कुशलता सेकरें, जीव  मुक्त हो पाय 2-50

Listen
__________________________________________

कर्मजं  बुद्धियुक्ता  हि फलं त्यक्त्वा मनीषिण:।
जन्मबन्धविनिर्मुक्ता:पदं गच्छन्त्यनामयम् ॥
भक्तिभाव से कर्म करेज्ञानी फल को त्याग
जन्म चक्र से मुक्त रहे, मिलता  मोक्ष सुभाग 2-51

Listen
__________________________________________

यदा    ते    मोहकलिलं बुद्धिवर्यतितरिष्यति ।
तदा   गन्तासि  निर्वेदं  श्रोतव्यस्य  श्रुतस्य च ॥
मोह  जाल  के  जंगल  से, बुद्धि  लगेगी पार 
यात्राएँ सन्यास  की, सुनाहुईं बेकार 2-52

Listen
__________________________________________

श्रुतिविप्रतिपन्ना  ते  यदा  स्थास्यति निश्चला ।
समाधावचला     बुद्धिस्तदा    योगमवाप्स्यसि  ॥
सुन अज्ञान से हो परे, हो मन निश्चित स्थान
ईश्वर  में  बुद्धि  रहेमिले  योग  तू  जान 2-53

Listen
__________________________________________

 अर्जुन उवाच

स्थितप्रज्ञस्य   का  भाषा  समाधिस्थस्य केशव ।
स्थितधी:  किं प्रभाषेत  किमासीत व्रजेत किम्॥
स्थितप्रज्ञ है  आदमी, भाषा क्या   भगवान
जो स्थिर कैसे बोलता, किसविध से पहचान 2-54

Listen
__________________________________________

 श्रीभगवानुवाच

प्रजहाति   यदा   कामान्सर्वान्पार्थ  मनोगतान् ।
आत्मन्येवात्मना    तुष्ट:   स्थितप्रज्ञस्तदोच्यते॥
कामनाएँ   त्याग  दे, समता  मन कहलाय।
आत्मज्ञान  पहचान  ले,स्थिरबुद्धि  कहलाय॥2-55

Listen
__________________________________________

दु:खेष्वनुद्विग्नमना: सुखेषु विगतस्पृह:।
वीतरागभयक्रोध:  स्थितधीर्मुनिरुच्यते
दुखी नहीं दुख कर सके, सुख का ना हो भान
राग क्रोध भय ना रहे, स्थिर  बुद्धि हो जान 2-56

Listen
__________________________________________

य: सर्वत्रानभिस्नेहस्तत्तत्प्राप्य  शुभाशुभम् ।
नाभिनन्दति न द्वेष्टि तस्य प्रज्ञा प्रतिष्ठिता ॥
मोह  नहीं बाँधे जिसे, है  शुभ अशुभ  समान 
नहीं  खुशी ना द्वेष हो, स्थिर  बुद्धि हो जान॥2-57

Listen
__________________________________________

यदा  संहरते   चायं   कूर्मोऽङ्गानीव   सर्वश: ।
इन्द्रियाणीन्द्रियार्थेभ्यस्तस्य  प्रज्ञा  प्रतिष्ठिता ॥
कछुआ  ज्यों  भीतर  छुपेहो विषयों से दूर 
अंकुश  जो मन पे रखे, स्थिर है  बुद्धि ज़रूर 2-58

Listen
__________________________________________

 विषया    विनिवर्तन्ते   निराहारस्य    देहिन:।
रसवर्जं   रसोऽप्यस्य   परं   द़ृष्टा   निवर्तते ॥
रहे   विषय  जो  दूर  जोपाले  प्रत्याहार
रस  जाने  पर  त्याग  देहोवे  बेड़ा  पार 2-59

Listen
__________________________________________

 यततो   ह्यपि  कौन्तेय   पुरुषस्य  विपश्चित:।
इन्द्रियाणि  प्रमाथीनि   हरन्ति   प्रसभं   मन:॥
सदा  प्रभावी  इन्द्रियाँविचलित रहे  विवेक।
अर्जुन हार    मानना, करना  यत्न अनेक॥2-60

Listen
__________________________________________

तानि  सर्वाणि  संयम्य  युक्त  आसीत मत्पर:।
वशे  हि  यस्येन्द्रियाणि  तस्य  प्रज्ञा प्रतिष्ठिता ॥
जो  मुझमें  तल्लीन हो, मन  पर अंकुश होय 
वश में  रख के  इंद्रियाँस्थिर बुद्धि वह होय॥2-61

Listen
__________________________________________

ध्यायतो विषयान्पुंस: सङ्गस्तेषूपजायते ।
सङ्गात्संजायते  काम: कामात्क्रोधोऽभिजायते ॥
जो  भौतिक चिंतन करे, आसक्ति हिय  होय।
राग  जगाती कामना, काम  क्रोध  को बोय॥2-62

Listen
__________________________________________

क्रोधाद्भवति    संमोह:   संमोहात्स्मृतिविभ्रम:।
स्मृतिभ्रंशाद्बुद्धिनाशो   बुद्धिनाशात्प्रणश्यति ॥
क्रोध  मोह  को जन्म देचेतन  मारा जाय
चित्त नाश बुद्धि  हरता,पौरुष ही  गिर जाय 2-63

Listen
__________________________________________

रागद्वेषविमुक्तैस्तु   विषयानिन्द्रियैश्चरन् ।
आत्मवश्यैर्विधेयात्मा  प्रसादमधिगच्छति ॥
राग  द्वेष  से  मुक्त  होहों  इंद्रियाँ अधीन।
आत्मा  को  वश में  रखे, रहे  वही स्वाधीन 2-64

Listen
__________________________________________

 प्रसादे   सर्वदु:खानां  हानिरस्योपजायते ।
प्रसन्नचेतसो  ह्याशु  बुद्धि:  पर्यवतिष्ठते ॥
कृपा  प्रभु की जब मिले, भागें  सब दुख दूर।
मानवस्थिरबुद्धि  बने, खुशियाँ  रहेंन  दूर 2-65

Listen
__________________________________________

नास्ति  बुद्धिरयुक्तस्य  न  चायुक्तस्य   भावना ।
न  चाभावयत:  शान्तिरशान्तस्य  कुत: सुखम् ॥
संयत  बुद्धि की कमी, शांति  कभी  ना  होय 
जो  शांति की  हो कमी, आनंदित  क्या होय॥2-66

Listen
__________________________________________

 इन्द्रियाणां  हि  चरतां  यन्मनोऽनु   विधीयते ।
तदस्य   हरति   प्रज्ञां   वायुर्नावमिवाम्भसि ॥
वायु बहाकर ले चले, जल संग बहती नाव।
वैसेइन्द्रिय ले चले,आसक्ति  संग  भाव॥2-67

Listen
__________________________________________

तस्माद्यस्य   महाबाहो   निगृहीतानि  सर्वश: ।
इन्द्रियाणीन्द्रियार्थेभ्यस्तस्य   प्रज्ञा   प्रतिष्ठिता ॥
हे अर्जुनउसकी समझ,स्थिर बुद्धि का राज
रहे  नियंत्रित इंद्रियाँ,विषयबन्द  आवाज़ 2-68

Listen
__________________________________________

 या  निशा  सर्वभूतानां  तस्यां  जागर्ति संयमी ।
यस्यां जाग्रति  भूतानि  सा निशा पश्यतो मुने:॥
सोते  हैं  सब  लोग  जबज्ञानी करते गात
अगर जागते  लोग  सब, ज्ञानी  समझेरात 2-69

Listen
__________________________________________

 आपूर्यमाणमचलप्रतिष्ठं  समुद्रमाप: प्रविशन्ति यद्वत् ।
तद्वत्कामा यं प्रविशन्ति सर्वे स शान्तिमाप्नोति न कामकामी ॥
विचलितनासागरहुआ, नदियाँमिलेंहज़ार।
बनीशांतबुद्धिरहे,इच्छाउठेअपार 2-70

Listen
__________________________________________

विहाय  कामान्य:  सर्वान् पुमांश्चरति नि:स्पृह:।
निर्ममो    निरहंकार:   स  शान्तिमधिगच्छति ॥
कामनाएँ  जो  तज  दे,तजे अहं और मोह
उसको  हीशांति  मिलेआनंदित आरोह॥2-71

Listen
__________________________________________

एषा ब्राह्मी स्थिति: पार्थ नैनां  प्राप्य  विमुह्यति ।
स्थित्वास्यामन्तकालेऽपि  ब्रह्मनिर्वाणमृच्छति ॥
पाये जो यह दिव्यदशा, नहीं मोह का ध्यान
परमानंद उसकोमिले,मिलें  अंत निर्वान॥2-72

Listen
__________________________________________

  तत्सदिति श्रीमद्भगवद्गीतासूपनिषत्सु  ब्रह्मविद्यायां योगशास्त्रे
श्रीकृष्णार्जुन संवादे सांख्ययोगो  नाम द्वितीयोऽध्याय:  

 

 

Share on Whatsapp

    Etiam magna arcu, ullamcorper ut pulvinar et, ornare sit amet ligula. Aliquam vitae bibendum lorem. Cras id dui lectus. Pellentesque nec felis tristique urna lacinia sollicitudin ac ac ex. Maecenas mattis faucibus condimentum. Curabitur imperdiet felis at est posuere bibendum. Sed quis nulla tellus.

    ADDRESS

    63739 street lorem ipsum City, Country

    PHONE

    +12 (0) 345 678 9

    EMAIL

    info@company.com

    Nectar Of Wisdom